Trong giai đoạn chuyển mùa, nhất là mùa mưa, kiến ba khoang bắt đầu phát triển mạnh. Tuy loài côn trùng này có ích cho nông nghiệp nhưng lại gây hại cho con người khi chạm phải. Và đây chính là nguyên nhân gây ra tình trạng viêm da tiếp xúc khá phổ biến trong cộng đồng. Cùng tìm hiểu rõ hơn về chứng bệnh này trong bài viết dưới đây.
Vài nét về kiến ba khoang
Kiến ba khoang (Paederus) là loại côn trùng thuộc họ Staphylinidae. Về hình dáng khá giống con kiến nên dân gian thường gọi là kiến khoang, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong đít.
Loài kiến này có thân thon dài như hạt thóc (dài 1 – 1,2cm, ngang 2 – 3mm). Chúng có 3 đôi chân, bụng có 8 đốt rất dẻo, uốn cong dễ dàng, một số đốt bụng có màu đỏ hung và một số đốt khác có màu đen.
Đây không phải là loại côn trùng mới xuất hiện ở nước ta mà đã có từ rất lâu. Chúng thường sống ở vườn cây, ruộng lúa, ven bờ suối hoặc dưới tán cây ở các bìa rừng, bãi rác thải, công trình đang xây dựng,… Đặc biệt xuất hiện và phát triển mạnh vào đầu mùa mưa khi có độ ẩm cao, sau các cơn mưa lớn đầu mùa. Loại kiến này có ích cho nông nghiệp vì là thiên địch của rầy nâu.
Kiến ba khoang rất thích ánh sáng đèn ban đêm nên thường bay vào nhà khi sáng đèn. Và điều khiến người dân lo lắng chính là độc tính chứa trong người chúng.
Tại sao bị viêm da do kiến ba khoang?
- Kiến ba khoang thường đậu trên người, quần áo, khăn mặt. Chúng không đốt hay cắn người, nhưng khi chúng tiếp xúc với bề mặt da chúng da có thể gây nguy hiểm. Vì cơ thể của kiến ba khoang sẽ tiết ra chất pederin – độc tính gấp 15 lần so với nọc của rắn độc vùng nhiệt đới.
- Khi tiếp xúc với da, độc tính của kiến ba khoang gây viêm bỏng tương tự như khi tiếp xúc với axit. Nếu chất độc lan ra những vùng da khác nhau có thể tạo nên tổn thương rộng. Chứng viêm da do kiến ba khoang gây ra được xếp vào nhóm viêm da tiếp xúc.
Biểu hiện của viêm da do kiến ba khoang?
Kiến ba khoang sản sinh mạnh nhất và tháng 7 – tháng 10. Những người thường xuyên làm việc ban đêm dưới ánh đèn có nguy cơ bị viêm da tiếp xúc cao hơn. Vùng da bị bệnh thường có những biểu hiện sau:
- Những vết đỏ dài nổi gồ trên da, có mụn nước và vết trợt do mụn nước vỡ như vết phỏng, đau và nóng rát.
- Một số trường hợp các vết đối xứng ở 2 bên khóe tay, bẹn hay các vùng có nếp gấp.
- Một vài ngày đầu người bệnh có biểu hiện sốt, mệt mỏi, nổi hạch ở gần vùng bị viêm da.
- Ngoài ra có thể bị sưng phù mi mắt.
Chẩn đoán viêm da do kiến ba khoang?
Cần phân biệt rõ bệnh viêm da do kiến ba khoang và bệnh Zona, Herpes. Đây là những bệnh khác nhau nhưng có một số triệu chứng giống nhau..
Chẩn đoán viêm da do kiến ba khoang bằng cách hỏi bệnh và nhìn tổn thương trên da là đủ. Hiện nay vẫn chưa có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán bệnh.
Cách xử lý khi bị kiến ba khoang đốt
Khi bị kiến ba khoang tiếp xúc bệnh nhân sẽ bắt đầu xuất hiện ngứa và ban đỏ. Cần xử lý nhanh chóng khi vừa mới tiếp xúc và tránh để chất độc lan sang những vùng da khác.
- Rửa sạch vùng da tiếp xúc bằng nước muối sinh lý ngay sau khi có dấu hiệu
- Dùng hồ nước bôi lên vùng da tổn thương để giảm phồng rộp
- Trường hợp vùng da này xuất hiện mủ, nhanh chóng dùng dung dịch xanh methylen thoa lên da. Vừa giúp sát khuẩn, tránh nhiễm trùng, vừa hạn chế tổn thương nặng hơn.
- Với vết thương chảy dịch có thể dùng kháng sinh dạng thuốc mỡ kèm corticoid loại nhẹ. Vết thương sẽ nhanh chóng hồi phục.
Trường hợp vết thương nặng, vùng tổn thương lớn, kèm theo bội nhiễm bạn cần tới ngay cơ sở y tế gần nhất để thăm khám, dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Cách phòng chống kiến ba khoang
- Ở những khu vực có xuất hiện kiến ba khoang, chúng ta nên thay đèn huỳnh quang bằng đèn có ánh sáng màu vàng bởi vì kiến ba khoang rất thích và bay vào trong nhà theo ánh sáng đèn huỳnh quang.
- Ngủ trong màn. (mắc màn khi ngủ)
- Để ngăn kiến ba khoang vào nhà, các bạn nên sử dụng lưới các cửa sổ và cửa ra vào, hạn chế mở cửa nhiều.
- Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ xung quanh nhà.
- Không nên dưới bóng đèn sáng nơi công cộng và cần chú ý khi làm việc dưới ánh đèn vì kiến ba khoang rất hay xuất hiện ở nơi có đèn sáng.
- Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng.
- Khi đi làm việc trên đồng ruộng, vườn cây nhất là mùa mưa bão cần dùng phương tiện bảo hộ lao động như quần áo dài tay, đội mũ, nón, khẩu trang, đi ủng.
Điều trị viêm da tiết bã do kiến ba khoang cũng không phức tạp nên bạn đừng quá lo lắng. Quan trọng là biết cách chăm sóc vết thương và bôi thuốc đúng theo chỉ định từ bác sĩ để tránh nhiễm trùng. Chúc bạn mau hồi phục!