Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường trong máu quá thấp. Nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời, nó có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.
Tổng quan bệnh Hạ đường huyết
Hạ đường huyết là bệnh gì?
Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường trong máu (glucose) thấp bất thường. Glucose là nguồn năng lượng chính của cơ thể. Nó được tích trữ trong gan và hấp thụ qua đường thức ăn có nhiều carbohydrate như gạo, bánh mì, trái cây, sữa và đồ ngọt.
Cơ quan chủ chốt có vai trò kiểm soát đường huyết, điều tiết lượng đường trong máu là tụy. Khi tụy không sản xuất đủ glucagon (một hormone giúp tăng đường huyết), lượng đường trong máu sẽ giảm và gây hạ đường huyết.
Những người tiểu đường vẫn có thể bị hạ đường huyết do glucose trong máu bị ức chế quá mức bởi tác dụng ức chế của thuốc.
Nguyên nhân bệnh Hạ đường huyết
Trên thực tế, bệnh Hạ đường huyết lại thường gặp trên những bệnh nhân tiểu đường. Nguyên nhân là lượng hormone insulin và glucagon điều tiết trong máu bị mất cân bằng do bệnh nhân sử dụng quá nhiều insulin hoặc thuốc tiểu đường khác. Đối với những người không bị tiểu đường, nguyên nhân có thể bao gồm:
- Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây hạ đường huyết, đặc biệt là ở trẻ và những người bị suy thận, hoặc như Quinine được sử dụng trong điều trị bệnh sốt rét.
- Uống rượu quá mức mà không ăn có thể ngăn chặn gan giải phóng glucose dự trữ vào máu, gây hạ đường trong máu.
- Các bệnh nặng về gan, thận cũng có thể làm chậm quá trình đào thải thuốc, ảnh hưởng đến mức glucose trong cơ thể do sự tích tụ của thuốc. Về lâu dài, nó dẫn đến sự suy giảm các chất mà cơ thể bạn cần để tạo glucose, gây hạ đường huyết.
- Insulin được sản xuất quá mức do sự hình thành của một khối uy hiếm của tuyến tụy (insulinoma).
- Một số rối loạn của tuyến thượng thận và tuyến yên có thể dẫn đến sự thiếu hụt các hormone chính điều chỉnh việc sản xuất glucose.
Triệu chứng bệnh Hạ đường huyết
Bệnh hạ đường huyết có các triệu chứng điển hình như: chóng mặt, hoa mắt, đau đầu, người run rẩy; mồ hôi đổ nhiều và cảm thấy đói; tim đập nhanh, da tái.
Một số triệu chứng không phổ biến khác có thể gặp phải như: động kinh, mất ý thức.
Hạ đường huyết có nguy hiểm không?
Bệnh Hạ đường huyết thường xảy ra nhanh chóng nên cần kip thời xử trí khi gặp các triệu chứng trên, ngay cả khi bạn không bị tiểu đường. Cần đến gặp bác sĩ nếu bạn đã được điều trị bệnh nhưng triệu chứng vẫn tái phát; bị tiểu đường và bị choáng hoặc ngất do hạ đường huyết.
Trong nhiều trường hợp, đường huyết giảm đột ngột có thể gây ngất xỉu hoặc động kinh.
Bệnh hạ đường huyết không lây truyền từ người này sang người khác.
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh Hạ đường huyết
Bệnh hạ đường huyết thường xảy ra phổ biến ở các bệnh nhân bị tiểu đường và đang dùng thuốc trị tiểu đường; những người đang điều trị viêm gan, thận; người nghiện rượu bia; bệnh nhân mắc các bệnh rối loạn nội tiết hoặc có khối u làm tăng sinh tiết insulin.
Phòng ngừa bệnh Hạ đường huyết
Bệnh hạ đường huyết xảy ra đột ngột nên cần có các biện pháp phòng ngừa, tránh những tình huống xấu có thể xảy ra.
- Chế độ ăn hợp lý, cân bằng lượng carbohydrate trong các bữa ăn. Trước và trong khi tập thể dục hoặc ngay khi lượng đường quá thấp, cần bổ sung các bữa ăn nhẹ.
- Không nhịn đói quá lâu, không bỏ bữa sáng hoặc nhịn ăn mà hoạt động thể lực quá mức.
- Thường xuyên kiểm tra lượng đường huyết theo yêu cầu của bác sĩ.
- Nếu gặp các triệu chứng của bệnh nên điều trị kịp thời, không được chủ quan vì có thể dẫn đến hôn mê và tổn thương não.
- Tuân theo các chỉ định của bác sĩ về liều lượng sử dụng thuốc và chế độ ăn uống cho người tiểu đường.
Chẩn đoán bệnh Hạ đường huyết
Dựa vào các triệu chứng của bệnh Hạ đường huyết, có thể chẩn đoán bệnh khá dễ dàng. Trong một vài trường hợp, có thể cần phải làm các xét nghiệm đường huyết và các xét nghiệm máu khác để chẩn đoán cụ thể tình trạng của bệnh nhân.
Điều trị bệnh Hạ đường huyết
- Cách đơn giản và dễ dàng nhất là ăn kẹo hoặc uống nước trái cây để cân bằng lượng đường trong máu. Bạn cũng có thể uống thuốc viên nén glucose. Sau khoảng 15 đến 20 phút, nếu không thấy đỡ hơn nên bổ sung đường thêm một lần nữa.
- Khi bị ngất hoặc động kinh do hạ đường huyết, cần được tiêm glucagon ngay lập tức.
- Nếu hạ đường huyết gây lú lẫn, co giật, hôn mê cần đưa ngay đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế gần nhất, không được mở miệng bệnh nhân để đổ nước đường vào miệng, vì khi bệnh nhân hôn mê, việc này có thể làm dung dịch đường vào đường hô hấp và gây nguy hiểm, thậm chí tử vong.