Con rươi thường được biết đến với các món ăn nổi tiếng giàu dinh dưỡng như chả rươi, lẩu rươi, mắm rươi…Tuy nhiên, con rươi không chỉ là một thực phẩm ngon mà còn là một vị thuốc quý.
Con rươi là con gì?
Con rươi thuộc họ Rươi, còn có tên gọi khác là rồng đất hay rươi biển. Con rươi là loài nhưỡng thể có hình dạng như con giun, thường sinh sống ở vùng nước lợ hoặc nước mặn.
Đặc điểm của con rươi
Rươi có thân dẹp, con trưởng thành thường có chiều dài 6-7cm, chiều ngang 5-6mm. Thân một con rươi có khoảng 50 đốt màu hồng, xanh nhạt, nâu nhạt hoặc trắng. Đầu rươi tương đối nhỏ nhưng mắt lại to. Rươi có 2 râu ngắn. Cơ thể rất đối xứng, lưng và bụng phân biệt rõ ràng. Phần thân sau có các chi và bụng phát triển, lưng có các túm tơ dài và dày.
Rươi sống quanh năm dưới đất, trong lớp bùn dưới đáy sông hoặc ruộng. Đến thời kỳ sinh sản, rươi chui ra khỏi hang và phần sau chứa đầy tế bào sinh dục tách rời khỏi phần trước. Sau đó, nó phóng trứng và tinh trùng vào nước. Trứng và tinh trùng kết hợp với nhau tạo thành thế hệ mới. Phần đầu rươi vẫn sống trong hang đào sâu 30-40cm để tái tạo phần đuôi. Phải mất 1 năm phần đuôi của rươi mới trở lại như cũ.
Bộ phận dùng
Phần đuôi của rươi khi hoàn thành xong chức năng sinh sản, sẽ nổi trên mặt nước và được vớt ngay sau đó chế biến thành món ăn. Nếu để lâu phần đuôi này chết, nó sẽ chìm xuống.
Phân bố và thu hoạch
Ở nước ta rươi thường sống ở các vùng ven sông hoặc các cánh đồng ngập nước thuộc các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ như Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình. Đặc biệt, Hải Dương là tỉnh nổi tiếng với các món về rươi.
Rươi thường được thu hoạch vào khoảng tháng 9 đến tháng 10 âm lịch. Vì rươi thích hợp ở nhiệt độ khá lạnh, nên sau khi vớt lên, rươi cần được bảo quản trong nước đá để tan.
Thành phần hóa học
Theo nghiên cứu, trung bình 100g rươi có chứa 81,9g nước, 12,4g protit, 4,4g lipit cung cấp cho cơ thể 87 calo. Ngoài ra, trong rươi còn có chứa nhiều loại chất khoáng khác như canxi (66mg%), photpho (57mg%), sắt (1,8mg%).
Vị thuốc con rươi
- Tính vị: cay, thơm, tính ấm.
- Tác dụng: Con rươi có công dụng hóa đờm và điều khí, trị các bệnh tiêu chảy, khó tiêu và ăn uống kém.
Các món ăn chế biến từ con rơi
- Chả rươi
Chả rươi là món ăn phổ biến nhất và dễ làm nhất. Các nguyên liệu đi kèm cần chuẩn bị là vỏ quýt, trứng, thịt băm, thì là, ớt tươi…..Sau đó, trộn đều chúng với nhau, đánh tơi và đem rán. Vị ngọt đậm của thịt rươi trộn với trứng gà quyện cùng vị thanh thanh của vỏ quýt khiến người ăn không thể nào quên.
- Rươi kho nồi đất
Rươi kho nồi đất được đánh giá là món ăn sáng tạo nhất của rươi. Rươi được kho trong nồi đất cùng vỏ quýt và ớt tươi. Món ăn vừa có vị thanh thanh của vỏ quýt lại có vị cay nồng của ớt, mà vẫn giữ được hương vị đặc trưng của rươi.
- Nem rươi
Cách làm nem rươi cũng tương tự như nem thịt bình thường, chỉ khác là trong nhân nem có thêm rươi và chút vỏ quýt thái chỉ, băm nhỏ cho rươi dậy mùi. Nhân được cuốn trong ram, hoặc bánh đa nem đem rán. Nem rươi là món ăn cũng khá hấp dẫn khi ăn nóng với rau sống và nước chấm chua ngọt.
- Mắm rươi
Cách làm mắm rươi cũng khá đơn giản. Rươi sau khi vớt lên, rửa sạch sẽ và ủ cùng nước, muối hột rồi đem phơi nắng khoảng 10 – 15 ngày. Mắm rươi có mùi thơm đặc trưng, vị ngọt dịu dàng. Dùng mắm rươi để chấm với thịt luộc, thịt bê hấp, vịt quay…
- Rươi rang muối
Rươi cho vào nồi, đổ từ từ nước ấm vào, rửa sạch nhẹ nhàng rồi để thật ráo nước. Nhúng rươi vào hỗn hợp bột mỳ và bột ngô đem chiên vàng giòn. Rang muối trắng trộn cùng rươi đã chiên cho ngấm. Lá lốt rửa sạch, thái nhỏ cho vào phi thơm trộn cùng rươi và muối.
Lưu ý khi dùng rươi
- Bệnh nhân hen suyễn nên tránh ăn rươi vì trong rươi có chứa thành phần kích thích gây cơn hen.
- Rươi rất dễ gây dị ứng và ngộ độc. Do đó, những người có tiền sử dị ứng với hải sản hoặc ngộ độc rươi thì không nên ăn rươi. Nếu bị ngộ độc rươi lần 2 sẽ nguy hiểm hơn lần 1.
- Không nên cho trẻ em hoặc phụ nữ mang thai ăn các món từ rươi vì rươi giàu đạm nên có thể gây khó tiêu, sình bụng, không có lợi cho tiêu hóa.
- Rươi là nhuyễn thể sống dưới nước nên chứa nhiều vi khuẩn như Salmonella, E.coli nên cần chế biến cẩn thận và đúng cách.
- Khi rươi chết chúng rất dễ phân hủy và sinh ra nhiều độc tố. Vì vậy, nếu ăn phải rươi chết có nguy cơ ngộ độc rất cao, có thể gây nguy hiểm tới tính mạng.