Atiso là loại thảo dược rất tốt cho sức khỏe, giúp ngăn ngừa một số bệnh lý và gần như không có tác dụng phụ. Vậy công dụng cụ thể của loại cây là gì? Cách chế biến và sử dụng ra sao? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về loại thảo dược này.
Đặc điểm thực vật
Atiso có 2 loại là Atiso đỏ và Atiso xanh. Trong đó, Atiso xanh là loại cây thuộc họ Cúc với tên gọi khoa học là Cynara scolymus L, Atiso đỏ với tên gọi là Hibiscus Sabdariffa mang họ cẩm quỳ.
Đặc điểm của Atiso xanh: Atiso xanh có thân cao khoảng 1 – 2m, hoa có lông tơ mềm bao phủ xung quanh, lá mọc so le, phiến lá có răng cưa. Mặt trên của lá có màu nâu hoặc màu lục, mặt dưới có màu xám trắng, có nhiều rãnh dọc nhỏ, song song. Cụm hoa mọc ở đầu, màu tím nhạt. Bao phủ xung quanh hoa là lá bắc ngoài dày và hơi nhọn, phần gốc nạc của lá bắc và đế của hoa đều có thể dùng để ăn.
Đặc điểm của Atiso đỏ: Atiso đỏ có thân cao từ 1,5-2m, hoa màu đỏ và có nguồn gốc từ Tây Phi. Lá hình trứng có răng cưa quanh mép. Hoa atiso mọc đơn ở nách và gần như không có cuống. Tràng hoa màu tía, hồng hay vàng, đôi khi còn có màu trắng. Quả nang hình trứng, mang đài màu đỏ và có lông thô bao quanh.
- Phân bố
- Atiso xanh có nguồn gốc từ Địa Trung Hải. Hiện nay, dược liệu này phổ biến ở Đà Lạt, Sapa và Tam Đảo.
- Atiso đỏ nguồn gốc ở châu Phi. Loại cây nào không kén đất nên dễ trồng, thích hợp với đất đồi núi và khí hậu nóng ẩm, được trồng nhiều tại Việt Nam.
- Thu hái – sơ chế
- Atiso xanh:
Hoa và lá của cây Atiso xanh được thu hoạch, sơ chế và sử dụng. Hoa atiso được thu hoạch khi chưa nở.
Thời gian thu hoạch hoa thường từ tháng 12 năm trước đến tháng 2 năm sau, còn lá là vào vào trước tết Âm 1 tháng. Một số nơi thu hoạch thu hái là vào lúc cây sắp ra hoa hoặc đang có hoa.
Người ta thường dùng hoa atiso để ăn sống, còn phần lá sau khi thu hái sẽ được đem phơi hoặc sấy khô và bảo quản ở nơi thoáng mát.
- Atiso đỏ:
Atiso đỏ được thu hái vào khoảng tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Khi hát về, atiso đỏ có thể sử dụng tươi hoặc phơi, sấy khô bảo quản dùng dần. Bông Atiso đỏ phơi khô có thể bảo quản được lâu, sau khi ngâm nước có thể quay trở lại trạng thái ban đầu.
Vị thuốc
- Atiso xanh: lá atiso có vị đắng, hơi ngọt, có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt. Quy vào 2 kinh Can và Đởm.
- Atiso đỏ: Atiso đỏ tính mát, vị hơi chua, có mùi thơm nhẹ. Quy vào kinh Đại trường và kinh Can.
Tác dụng của Atiso
- Atiso xanh
- Làm sạch các độc tố trong gan, bởi gan làm chức năng lọc thải chất độc nên dễ bị nhiễm độc gan.
- Lợi tiểu tự nhiên, hỗ trợ chức năng tiêu hóa, cải thiện chức năng của túi mật và mang lại nhiều lợi ích thiết thực đối với gan.
- Điều tiết dòng chảy của mật trong hệ thống dẫn mật.
- Cải thiện làn da của bạn, thải độc tố, giúp da ít bị mụn và khô ráp.
- Atiso đỏ
- Tác dụng hạ mỡ máu, hạ huyết áp, giảm rối loạn Lipid máu, hỗ trợ điều trị ung thư và huyết áp cao.
- Bảo vệ gan ở bệnh nhân rối loạn chuyển hóa.
- Ức chế một số tế bào ung thư dạ dày, trực tràng, bạch cầu, niêm mạc miệng.
- Tác dụng an thần, hạ sốt, giảm đau, tăng khả năng bài tiết ure của thận.
- Hỗ trợ giảm cân, chữa đau dạ dày, phòng ngừa điều trị béo phì.
- Tăng cường hệ thống miễn dịch.
- Nhuận tràng, lợi tiểu, lợi mật.
- Giảm cân, phòng ngừa và điều trị béo phì.
Các bài thuốc chữa bệnh hay dùng atiso
- Atiso xanh
- Bài thuốc chữa bệnh tiểu đường: Dùng khoảng 50g hoa atiso đem đi phơi khô, tán nhỏ, cho vào lọ thủy tinh đậy kín nắp. Mỗi ngày dùng khoảng 2g bột để pha với nước trà, uống.
- Bài thuốc giảm lượng cholesterol trong máu: Chuẩn bị khoảng 50g hoa atiso, 100g khoai tây, 50g cà rốt, 150g sườn lợn và gia vị. Sơ chế các nguyên liệu sau đó cho vào nồi để ướp và đem đi ninh nhừ. Sau đó, nêm gia vị cho vừa ăn và dùng để ăn với cơm, bún hoặc bánh mì. Kiên trì thực hiện mỗi ngày để cải thiện tình trạng cholesterol trong máu.
- Bài thuốc tăng cường chức năng gan, giải độc cơ thể: Dùng khoảng 50g hoa atiso, 100g gan lợn và gia vị. Ban đầu, bạn sơ chế nguyên liệu, ướp gan. Còn atiso bạn đem cắt nhỏ, giã nhuyễn và lọc lấy nước. Sau khi xào chín gan, bạn cho nước cốt atiso vào nấu với gan khoảng 15 phút nữa thì ngưng nấu. Dùng món này để ăn mỗi ngày để thanh lọc cơ thể.
- Atiso đỏ:
- Bài thuốc thanh nhiệt, giải độc: Sử dụng 70g hoa Atiso đỏ tươi hoặc 30g hoa khô, rửa sạch, dùng hãm với 700ml nước, dùng uống trong ngày. Có thể cho thêm đường để cải thiện hương vị.
- Bài thuốc ngừa ho: Sử dụng một lượng vừa đủ hoa Bụp giấm tươi, rửa sạch, để ráo nước. Xếp hoa bụp giấm vào bình, cứ một lớp hoa là một lớp đường. Dùng ngâm liên tục trong 15 ngày là sử dụng được. Mỗi ngày dùng uống 30 ml.
- Bài thuốc hỗ trợ hệ thống tiêu hóa, nhuận tràng, chống táo bón: Sử dụng 600g hoa Bụp giấm khô, rửa sạch, để ráo nước, dùng ngâm với 150 ml mật ong và 3 lít rượu 40 độ, trong khoảng 10 ngày. Mỗi ngày dùng 1 – 2 chén rượu để kích thích tiêu hóa và hỗ trợ nhuận tràng.
Trên đây là tổng hợp của chúng tôi về một số công dụng của loại thảo dược Atiso. Hi vọng những chia sẻ này có thể giúp bạn lựa chọn các sản phẩm phù hợp để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
Chúc bạn luôn khỏe mạnh!