Bổ sung sắt và canxi cho bà bầu là điều cần thiết không thể thiếu khi mang thai. Tuy nhiên, nhiều mẹ bầu vẫn chưa biết nên bổ sung 2 loại khoáng chất này như thế nào đúng cách, đảm bảo sức khỏe cho mẹ và sự phát triển toàn diện của bé. Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Vì sao phụ nữ có thai cần bổ sung sắt và canxi?
Canxi
Đối với thai nhi: Canxi là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nên xương, răng và đảm bảo cho sự phát triển của thai nhi. Trong quá trình mang thai, nhu cầu canxi liên tục tăng lên. Nếu canxi không được cung cấp đầy đủ sẽ ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai nhi sau này như chậm phát triển, còi xương hay bị dị dạng xương.
Đối với mẹ bầu: Mẹ bầu khi bị thiếu hụt canxi thường sẽ bị tê chân, mệt mỏi, mất ngủ. Đến khi cho con bú, cơ thể mẹ suy yếu, hay đổ mồ hôi trộm, dễ bị đau lưng, mỏi vai, đau khớp. Sự thiếu hụt canxi diễn ra liên tục sau nhiều lần sinh nở sẽ là tiền đề gây ra hiện tượng loãng xương khi các mẹ bước vào độ tuổi mãn kinh.
Trong suốt thai kỳ, nhu cầu canxi của cơ thể mẹ ngày càng tăng lên:
- Đối với 3 tháng đầu: nhu cầu canxi rơi vào khoảng 800mg/ngày
- Giai đoạn 3 tháng giữa của thai kỳ: nhu cầu là 1.000mg/ngày
- 3 tháng cuối thai kỳ và khi nuôi con bú: lượng canxi cần thiết tăng lên đến 1.500mg/ngày
Trong thời kỳ cho con bú, nếu không được bổ sung canxi, sữa mẹ sẽ kém chất lượng. Khi đó, trong 100ml sữa mẹ không có đủ 34mg canxi. Trẻ sơ sinh bị thiếu canxi sẽ có các biểu hiện như dễ bị giật mình, co giật, hay quấy khóc và ngủ không yên.
Sắt
Sắt tham gia vào quá trình hình thành hemoglobin, một loại protein có trong hồng cầu, có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến các cơ quan đồng thời giúp tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Việc vận chuyển oxy cho cơ thể mẹ và thai nhi sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu thiếu sắt.
Đối với thai nhi: Đối với bà bầu trước và trong thời kỳ mang thai cần nhiều máu hơn so với bình thường, điều này giúp tăng cường sức khỏe và nhu cầu phát triển của thai nhi. Thiếu máu thiếu sắt sẽ làm tăng nguy cơ gây ra sự suy dinh dưỡng bào thai, sinh non tháng, nhẹ cân, ảnh hưởng đến sự phát triển thể lực và trí lực của trẻ sau này.
Đối với mẹ bầu: Thiếu sắt không chỉ gây cảm giác khó chịu, mệt mỏi cho mẹ bầu mà còn là nguyên nhân gây thiếu máu dẫn đến tình trạng sức khỏe kém, suy giảm sức đề kháng của mẹ dẫn đến nhiễm trùng…
Không những thế bổ sung sắt trước khi mang thai cũng có tác dụng làm tăng cảm giác ngon miệng. Đối với những người khi mang bầu mà bị thiếu máu (do thiếu sắt) sẽ có cảm giác chán ăn, khó ngủ, người mệt mỏi vì lượng oxy lên não cũng như các tế bào trong cơ thể là rất ít.
Bổ sung canxi và sắt đúng cách
Theo các chuyên gia cho biết để duy trì một thai kỳ khỏe mạnh, mẹ bầu nên chú ý bổ sung ít nhất 27 mg sắt và 1.300 – 2.000mg canxi mỗi ngày. Sắt và canxi là thành phần không thể thiếu cho bà bầu, tuy nhiên hai loại khoáng chất rất kỵ nhau. Các chuyên gia khuyến cáo các mẹ bầu không nên uống cùng nhau hoặc ăn các thực phẩm giàu sắt nếu đang bổ sung canxi hoặc không uống viên thuốc sắt cùng với sữa.
Bởi vì canxi sẽ làm cản trở khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, khiến lượng sắt vừa được bổ sung nhanh chóng biến mất. Vì vậy, nếu muốn bổ sung thuốc sắt và canxi, bầu nên đặc biệt chú ý. Ngoài thuốc, những thực phẩm tự nhiên là những nguồn bổ sung an toàn và đơn giản nhất cho mẹ bầu. Không chỉ sắt và canxi, bầu còn có thể tận dụng nhiều nguồn vitamin và khoáng chất khác thông qua những thực phẩm hàng ngày. Chẳng hạn, nếu ăn cam, bầu không chỉ cung cấp canxi cho cơ thể mà còn lợi thêm một lượng vitamin C khá lớn. Vậy thời điểm bà bầu nên bổ sung sắt và canxi nào tốt nhất?
Thời điểm bổ sung canxi:
- Tốt nhất nên uống canxi sau khi ăn sáng và ăn trưa 1 tiếng. Mỗi lần chỉ bổ sung tối đa 500mg canxi nguyên tố vì cơ thể chúng ta chỉ hấp thu tối đa được như vậy mà thôi.
- Không nên uống vào buổi tối hoặc buổi chiều, sẽ khiến canxi lắng đọng, nguy cơ gây ra các bệnh lý khác như sỏi thận, táo bón và điển hình là chứng khó ngủ, trằn trọc.
- Uống canxi vào buổi sáng, lúc đó cơ thể bạn sẽ tiếp xúc với ánh mặt trời giúp tăng khả năng hấp thu canxi hiệu quả hơn nhiều lần.
Thời điểm bổ sung sắt
- Sắt hấp thu tốt nhất khi đói, do đó bạn nên uống sắt trước bữa ăn khoảng 30 phút.
- Thời điểm tốt nhất để uống bổ sung thuốc sắt cũng tùy thuộc vào cơ địa của từng mẹ bầu. Nếu cảm thấy buồn nôn sau khi uống, mẹ bầu nên uống sắt trước khi đi ngủ. Ngược lại, nếu thường xuyên bị ợ nóng, tuyệt đối không nên uống sắt trước khi đi ngủ các mẹ nhé.
Vì sao không nên uống sắt và canxi cùng lúc?
Canxi và sắt là hai vi chất không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu. Tuy nhiên 2 chất này lại tương kỵ với nhau. Vậy làm thế nào để uống sắt và canxi đúng cách? Các chuyên gia thường khuyến cáo mẹ bầu không nên ăn các thực phẩm giàu sắt nếu đang uống thuốc bổ sung canxi. Ngược lại, cũng không nên uống viên thuốc sắt cùng với sữa hay thực phẩm giàu canxi. Bởi canxi sẽ làm cản trở khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, khiến lượng sắt vừa được bổ sung nhanh chóng biến mất. Sắt là dưỡng chất rất khó hấp thu và canxi làm giảm tiến trình này. Để tránh việc này, mẹ bầu nên tiêu thụ canxi và sắt cách xa nhau vài giờ đồng hồ , ít nhất 2 tiếng.
Nguyên tắc bổ sung canxi và sắt cho phụ nữ mang thai
Canxi:
- Trong mỗi thời điểm, cơ thể chỉ có thể hấp thu tối đa 500mg canxi. Vì vậy, nếu cần uống bổ sung canxi liều cao, bầu nên chia nhỏ nhiều lần trong ngày.
- Nếu cần thiết phải bổ sung canxi cho mẹ bầu dưới dạng thuốc qua đường uống, thuốc gì và liều lượng thế nào phải do bác sĩ quyết định. Bởi vì việc này đòi hỏi phải có sự giám sát chặt chẽ về y khoa.
- Canxi có trong thực phẩm ăn uống hàng ngày, nhưng cũng có trong các thuốc bổ khác, và một số thuốc nhóm kháng axit để điều trị bệnh tiêu hóa. Chính vì vậy, mẹ bầu cần chú ý hàm lượng canxi bổ sung vào cơ thể không được vượt quá 2.500mg/ngày để tránh quá liều, gây tăng hàm lượng canxi trong máu.
- Để tăng khả năng hấp thu canxi của cơ thể, mẹ bầu nên tăng cường những thực phẩm giàu vitamin D vào trong thực đơn hàng ngày.
- Khi bổ sung canxi cho mẹ bầu, lưu ý không nên phối hợp cùng lúc với những thực phẩm như chocolate, trà, ca cao. Bởi vì những tương tác xảy ra có thể sẽ làm giảm hấp thu canxi.
Sắt:
- Nên uống viên sắt lúc bụng đói và uống kèm với các loại nước giàu vitamin C như nước cam, nước chanh… để hấp thụ tốt hơn.
- Ngoài ra, khi uống viên bổ sung sắt mẹ bầu cần uống nhiều nước và ăn những thực phẩm giàu chất xơ để phòng ngừa táo bón.
- Chỉ nên uống thuốc bằng nước đun sôi để nguội, tránh sử dụng trà hay cà phê vì sẽ làm giảm sự hấp thụ sắt.
- Không uống cùng lúc với sữa hoặc thực phẩm chứa canxi.
- Sắt từ thực phẩm động vật dễ hấp thu hơn.
- Để tăng khả năng hấp thu canxi của cơ thể, bầu nên tăng cường những thực phẩm giàu vitamin D trong thực đơn hàng ngày.
Các loại thực phẩm có thể bổ sung hàng ngày để tăng lượng canxi và sắt cho cơ thể:
| THỰC PHẨM GIÀU SẮT | THỰC PHẨM GIÀU CANXI |
| Các loại thịt, nhất là thịt bò | Sữa ít chất béo |
| Cải xoăn | Sữa chua |
| Cải bó xôi | Táo |
| Rau dền | Nước cam |
| Bánh mì nguyên hạt và ngũ cốc | Cá ngừ |
| Cá mòi | |
| Bông cải xanh | |
| Đậu nành | |
| Mận khô và mơ khô | |
| Các loại hạt | |
| Sữa ít chất béo |
Trên đây là những lời khuyên và cách bổ sung sắt và canxi cho bà bầu đúng cách nhất. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi các mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có thể sử dụng đúng và đủ liều lượng.